W celu uzyskania pełnej funkcjonalności skoroszytu należy zapewnić możliwość uruchamiania makr w programie MS Excel. W pakiecie Office 97-2003 poziom zabezpieczeń makr powinien być ustawiony na „Średnie” (przed otwarciem skoroszytu będzie zadane pytanie „Czy użytkownik zgadza się na działanie makr w obrębie skoroszytu?”) lub „Niskie” (makra będą inicjowane automatycznie), o ile nie zostało to już zrobione. W przypadku korzystania z pakietu Office 2007 i nowszych ustawienia makr należy ustawić następująco „Wyłącz wszystkie makra i wyświetl powiadomienie” lub „Włącz wszystkie makra”.
Publikacja zawiera skoroszyty w formacie MS Excel, w których zaprezentowano dane z różnych dziedzin. W nazwach arkuszy zastosowano skróty odpowiadające zakresom terytorialnym, tytułom działów oraz rodzajowi danych, np.:
- WOJ_Ś_B oznacza: województwo mazowieckie, środowisko, liczby bezwzględne,
- WOF_Ś_W oznacza: Warszawski Obszar Funkcjonalny, środowisko, wskaźniki.
Wyjątek stanowi arkusz „Uzupełniające dane dla powiatów” (DP_B_W), w którym zawarto zarówno dane w liczbach bezwzględnych, jak i wskaźniki.
Pełna nazwa działu i typu danych znajduje się w pierwszym wierszu arkusza.
Dane prezentuje się zgodnie z Zarządzeniem wewnętrznym nr 22 Prezesa GUS z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia Systemu Kodowania Jednostek Terytorialnych i Statystycznych. System KTS to przyjęty na potrzeby baz danych i systemów informatycznych statystyki publicznej jednolity wykaz kodów i nazw jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa oraz jednostek terytorialnych do celów statystycznych (klasyfikacja NUTS). Poziomy terytorialne systemu KTS obejmują: poziom KTS 0 – Polska; poziom KTS 1 – makroregiony (czyli jednostki NUTS 1); poziom KTS 2 – województwa; poziom KTS 3 – regiony (czyli jednostki NUTS 2); poziom KTS 4 – podregiony (czyli jednostki NUTS 3); poziom KTS 5 – powiaty; poziom KTS 6 – gminy.
W arkuszach zastosowano pięć poziomów agregacji danych. Do wyświetlania lub ukrywania poziomów szczegółowości prezentacji danych służą symbole: 1, 2, 3, 4, 5, +, –. Aby wyświetlić wiersze danego poziomu, wystarczy kliknąć jego odpowiedni numer:
poziom 1 – umożliwia prezentację danych dla Polski, makroregionu województwo mazowieckie i województwa mazowieckiego,
poziom 2 – umożliwia prezentację danych z poziomu 1 oraz dla szczebla regionalnego,
poziom 3 – umożliwia prezentację danych z poziomu 1 i 2 oraz dla szczebla podregionalnego,
poziom 4 – umożliwia prezentację danych z poziomu 1, 2 i 3 oraz dla szczebla powiatowego,
poziom 5 – umożliwia prezentację danych z poziomu 1, 2, 3 i 4 oraz dla szczebla gminnego.
Kliknięcie na symbol + lub – daje możliwość odpowiednio wyświetlenia lub ukrycia wierszy w ramach poszczególnych poziomów.
Szybki wybór konkretnej jednostki terytorialnej umożliwia zamieszczona Wyszukiwarka; wybór jednostki należy zaakceptować przyciskiem „Szukaj”. Jeżeli wpisany ciąg znaków odpowiada kilku jednostkom (liczba wyników > 1), wówczas uaktywnia się przycisk „Następny wynik”.
Dane zaprezentowano w każdorazowym podziale administracyjnym kraju. Podkreślenie oraz wyróżnienie czcionką niebieską zapisów:
- w główce tabeli — oznacza, że zamieszczono dodatkowe wyjaśnienia,
- w boczku tabeli — oznacza, że uległy modyfikacji elementy systematyki terytorialnej jednostki.
Objaśnienia znaków umownych
| Kreska (—) | — | zjawisko nie wystąpiło. |
| Zero: (0) | — | zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5; |
| (0,0) | — | zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05. |
| Kropka ( . ) | — | zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych. |
| Znak x | — | wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. |
| Znak # | — | oznacza, że dane nie mogą być publikowane ze względu na konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce publicznej. |
| "W tym" | — | oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy. |
Skróty
|
tys. |
= tysiąc |
|
ha |
= hektar |
|
zł |
= złoty |
|
km2 |
= kilometr kwadratowy |
|
szt. |
= sztuka |
|
m3 |
= metr sześcienny |
|
wol. |
= wolumin |
|
dam3 |
= dekametr sześcienny |
|
kg |
= kilogram |
|
kWh |
= kilowatogodzina |
|
t |
= tona |
|
gm. m-w. |
= gmina miejsko-wiejska |
|
km |
= kilometr |
|
gm. w. |
= gmina wiejska |
|
m2 |
= metr kwadratowy |
|
gm. m. |
= gmina miejska |
|
|
|
|
m.st. |
= miasto stołeczne |
W niniejszej publikacji jako narzędzie prezentacji danych statystycznych wykorzystano skoroszyt MS Excel, który zawiera informacje w postaci liczb bezwzględnych (absolutnych) i względnych (wskaźników).
Statystyka najczęściej i najpowszechniej wykorzystuje liczby do opisu badanych zbiorowości lub zjawisk. Opis może mieć na celu przedstawienie liczebności (wielkości), struktury bądź też dynamiki zbiorowości lub zjawisk.
Do zbiorczych charakterystyk liczbowych zbiorowości statystycznej należą wskaźniki.
Wskaźnik to iloraz dwóch wielkości odpowiadających częściom składowym danej zbiorowości lub reprezentujących cechy dwóch różnych zbiorowości, lub dotyczących tej samej zbiorowości, ale w różnych okresach lub momentach.
Rozróżniamy trzy najważniejsze rodzaje wskaźników:
- wskaźniki struktury,
- wskaźniki natężenia,
- wskaźniki dynamiki.
Wskaźniki struktury zwane także liczbami strukturalnymi określają stosunek pewnej wielkości dotyczącej części zbiorowości statystycznej do tejże wielkości dotyczącej całej zbiorowości.
Wskaźnik lub miarę natężenia określa stosunek wielkości charakteryzujących dwie różne zbiorowości bądź zjawiska statystyczne powiązane ze sobą w pewien przyczynowy lub logiczny sposób.
Wskaźniki dynamiki wyrażają stosunek między liczbami charakteryzującymi pewną wielkość w dwóch różnych okresach lub momentach czasu. Służą do badania szeregów dynamicznych, a więc zmian, które zachodzą w zbiorowościach statystycznych w ciągu pewnego czasu.
Istnieją dwie podstawowe miary dynamiki zbiorowości statystycznej: przyrost absolutny i przyrost względny.
Przyrost absolutny to różnica między wartościami zmiennej w następujących po sobie okresach (np. w następujących po sobie latach, miesiącach lub dniach).
Przyrost względny to stosunek przyrostu absolutnego do wartości zmiennej z poprzedniego okresu. Jeśli ten przyrost względny pomnożymy przez 100, to otrzymamy przyrost procentowy.
Przyrost absolutny i przyrost względny mogą przybierać wartości dodatnie, ujemne, względnie mogą być równe zero.
Najczęściej stosowaną miarą dynamiki są indeksy. Indeksem jest stosunek wartości zmiennej z różnych okresów do wartości tej samej zmiennej z oznaczonego okresu porównawczego.
Liczby względne obliczono z reguły na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w arkuszach.
Przy przeliczaniu na 1 mieszkańca (1000 ludności itp.) danych według stanu w końcu roku (np. pracujący, księgozbiór bibliotek publicznych) przyjęto liczbę ludności według stanu w dniu 31 XII, a przy przeliczaniu danych charakteryzujących wielkość zjawiska w ciągu roku (np. ruch naturalny ludności, mieszkania oddane do użytkowania) – według stanu w dniu 30 VI.
Zastosowanie automatycznych zaokrągleń w niektórych przypadkach mogło spowodować drobne rozbieżności w sumowaniu danych na wyższych poziomach agregacji.
Metody obliczania wskaźników zamieszczonych w publikacji.