Niniejsza publikacja stanowi opracowanie okolicznościowe przygotowane z okazji dziesiątej rocznicy utworzenia województwa mazowieckiego. W formie graficznej, uzupełnionej tabelami, starano się zaprezentować możliwie bogatą charakterystykę wszystkich obszarów życia społecznego i gospodarczego — tendencji rozwojowych oraz zaistniałych zmian. Złożone zjawiska opisujące sytuację województwa przedstawiono na tle kraju.

Wyniki badań statystycznych statystyki publicznej oraz dane pozyskane z innych źródeł pozastatystycznych dobrano i usystematyzowano w następujących grupach tematycznych: stan organizacyjny województwa, sytuacja demograficzna, aktywność gospodarcza, finanse jednostek samorządu terytorialnego, warunki materialne i bytowe ludności, infrastruktura społeczna i techniczna. Poszczególne części opatrzono komentarzem analitycznym.

Zasadniczo, zakres przestrzenny publikacji obejmuje województwo ogółem. Jednak z uwagi na fakt, że jest ono silnie zróżnicowane wewnętrznie, analizie poddano również wybrane dane na poziomie podregionów, powiatów, gmin, miast i wsi.

Dane zawarte w publikacji dotyczą głównie lat 1999—2008. Przyjęto zasadę, że w tabelach skalę zmian prezentuje się w oparciu o dane dla roku początkowego i końcowego. Poważną trudność przy zachowaniu pełnej retrospekcji sprawiała nieporównywalność danych m.in. ze względu na zmiany w metodologii prowadzonych badań, zmiany stosowanych klasyfikacji, czy zmiany granic powiatów. Dlatego też, w przypadkach gdy nie było możliwe doprowadzenie danych do warunków porównywalnych, zdecydowano o skróceniu retrospekcji. Dla pełniejszej charakterystyki niektórych zjawisk sięgnięto do wyników najnowszych badań (z 2009 r.) prowadzonych przez inne instytucje.

W odrębnej części publikacji zamieszczono ranking powiatów obrazujący zróżnicowanie społeczno-gospodarcze województwa oraz ranking województw obrazujący pozycję Mazowsza w kraju w 2008 r. Ponadto korzystając z bazy danych EUROSTAT-u zaprezentowano wybrane informacje o państwach i regionach Unii Europejskiej.