2018 – Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego



Co dziesiąty polski zabytek znajduje się na terenie województwa mazowieckiego. Wśród nich jest pięć pomników historii, czyli obiektów o szczególnej wartości historycznej.
Unia Europejska ogłosiła rok 2018 Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego. Celem tej inicjatywy jest współpraca na rzecz ochrony, zachowania, ponownego wykorzystania, rozwoju i promocji dziedzictwa Europy, a także pokazanie jego różnorodności.
Według danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa z 30 kwietnia 2016 r. w województwie mazowieckim do rejestru zabytków nieruchomych wpisanych było 7176 obiektów, co stanowiło ok. 10% krajowego zasobu. Rozmieszczenie zabytków na obszarze województwa jest nierównomierne. Największa liczba zabytków nieruchomych znajduje się w Warszawie (29% zasobu województwa).
Biorąc pod uwagę czas powstania zabytków najliczniej reprezentowane są obiekty powstałe w XIX i XX wieku (odpowiednio 45% i 31% zasobu województwa).
Na terenie Mazowsza znajduje się pięć pomników historii ustanowionych rozporządzeniem prezydenta RP. Wśród nich są trzy warszawskie obiekty: historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem, zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya oraz zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach. Za pomniki historii uznano również XIX-wieczną osadę fabryczną w Żyrardowie oraz Wzgórze Tumskie w Płocku. Ponadto historyczne centrum Warszawy zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
W końcu 2017 r. księgozbiór bibliotek publicznych w województwie mazowieckim liczył 17,7 mln woluminów. W zbiorach bibliotek publicznych znajdowało się również 553 tys. pozostałych zbiorów nieelektronicznych (m.in. rękopisy, stare druki, materiały audiowizualne) oraz 22 tys. zbiorów elektronicznych zinwentaryzowanych. Według stanu z końca 2017 r. w województwie mazowieckim prowadziło działalność 135 muzeów (łącznie z oddziałami).
Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona wynosiła w 2017 r. 1,06 mln ha, co stanowiło 30% ogólnej powierzchni województwa (na 1 mieszkańca przypadało 1962 m2).